Algemene middelen en overhead

In dit hoofdstuk geven wij inzicht in:

de werkelijke overhead- en bedrijfsvoeringskosten en het verschil met de begroting
kengetallen over de overhead en bedrijfsvoering en vergelijking met andere gemeenten
de werkelijk ontvangen algemene middelen en het verschil met de begroting

Dit zijn aparte doorsnedes waarbij er informatie vanuit meerdere raadsprogramma’s wordt samengebracht.

bedragen x € 1 miljoen

	begrote lasten	begrote baten	werkelijke lasten	werkelijke baten	resultaat
Bestuur, inwoners en economie	24,1	2,6	24,0	5,0	2,5
Duurzaam, leefbaar en bereikbaar	174,9	102,5	221,2	102,3	-46,5
Ruimte en wonen	226,3	225,7	114,3	118,8	5,2
Zorg en welzijn	226,4	6,5	224,2	6,6	2,3
Werk en inkomensondersteuning en inclusiviteit	165,2	112,0	162,0	114,5	5,6
Onderwijs, sport en cultuur	98,4	30,7	93,7	31,9	5,8
Veiligheid	22,0	1,0	21,0	0,9	0,9
Bedrijfsvoering	3,7	0,3	3,6	0,3	0,2
Financiën	3,0	19,5	2,1	19,8	1,2
totaal programma's	944,1	500,8	866,1	400,2	-22,6
algemene dekkingsmiddelen	1,3	491,0	1,9	494,7	3,1
overhead	72,0	1,1	73,5	2,4	-0,3
stelpost onvoorzien	0,5	0,0	0,0	0,0	0,5
Vennootschapsbelasting	0,3	0,0	0,0	0,0	0,3
totaal exploitatie	1.018,2	993,0	941,6	897,3	-19,1
reservemutaties	146,9	162,5	148,7	164,1	-0,2
totaal	1.165,1	1.155,5	1.090,3	1.061,3	-19,3

De inkomsten van de gemeente bestaan voor 48% uit algemene dekkingsmiddelen

Het gaat om een bedrag van € 495 miljoen. Dit bestaat vooral uit het geld dat wij ontvangen uit het gemeentefonds en de lokale belastingen, zoals de onroerende zaakbelasting en de toeristenbelasting. De algemene dekkingsmiddelen zijn € 3,6 miljoen hoger dan begroot. Dit komt door:

€ 3,4 miljoen meer inkomsten uit het gemeentefonds. De belangrijkste oorzaak is dat we € 5,8 miljoen extra hebben gekregen bij de decembercirculaire. Dit is gemeld bij de 4e kwartaalrapportage, maar dit was te laat om nog in de begroting 2021 te kunnen verwerken. Hier staat tegenover dat we een vergoeding van € 1,1 miljoen voor de opgraving van de Short Sterling pas in 2022 krijgen in plaats van 2021. Verder is de algemene uitkering € 1,3 miljoen lager dan begroot. Dit komt vooral doordat er minder bijstandsklanten en minderheden zijn.

Tenslotte verwachten we in 2022 in totaal nog € 7 miljoen aan coronasteun te ontvangen voor misgelopen inkomsten in 2021. In de bijgestelde begroting 2022 hebben we hier al rekening mee gehouden.

€ 0,3 miljoen hogere inkomsten onroerende zaakbelasting woningen. Dit komt vooral de door stijging van de woningprijzen.

De werkelijke inkomsten zijn als volgt opgebouwd:

Inkomsten

bedragen x € 1 miljoen

We zijn in 2021 binnen het budget voor de overhead gebleven

Dat is te zien op de regel overhead in de eerste tabel van dit hoofdstuk. De grootste onderdelen binnen de overhead zijn ICT, huisvesting, personeelszaken en financiën & control. Dit zijn werkzaamheden die we op één plek (centraal) in de organisatie uitvoeren. We noemen dit concernoverhead. Hier geven we € 0,7 miljoen minder aan uit. Het gaat vooral om € 0,8 miljoen aan lagere ICT kosten. Het geld dat over is komt door vertraging bij projecten. Dit geld is in 2022 volledig nodig om de projecten alsnog uit te voeren.

Er zitten ook overheadfuncties binnen de uitvoerende taken. Dit noemen we taakgebonden overhead. Het gaat hier vooral om management, secretariaat en ondersteunende functies. De taakgebonden overhead begroten we per afdeling. De kosten zijn € 0,9 miljoen hoger dan begroot.

Er zijn ook overheadkosten die niet algemeen ondersteunend zijn aan de taken die we uitvoeren. Deze kosten mogen we niet toerekenen in onze tarieven. Het gaat om:

bestuursondersteuning
frictie en mobiliteit, dit zijn kosten van personeel die boventallig zijn en de begeleidingskosten
het stadsarchief, dit is een wettelijke taak
digitale stad, dit is een apart programma gericht op de burger en onze partners.

De kosten zijn € 0,1 miljoen lager dan begroot

Per saldo is er sprake van een kleine overschrijding van € 0,3 miljoen, zoals ook te zien in onderstaande tabel.

Kengetallen overhead

De overheadkosten zijn 7,1% van de totale kosten in 2021. Het aandeel van de overhead in de totale begroting is met 1,1%. gedaald ten opzichte van 2017. Vanaf 2019 stabiliseert de daling. In de tabel hieronder zijn de kengetallen voor de bedrijfsvoering opgenomen:

	2017	2018	2019	2020	referentie	2021
Aandeel overhead in totale omzet	8,2%	7,9%	7,3%	7,2%	7,3%	7,1%
Overhead per inwoner in euro's	351	353	334	336	345	339
Apparaatskosten per inwoner in euro's	nb	744	736	751	nb	742
Bezetting per 1.000 inwoners in fte's	9,2	9,2	9,2	9,2	8,0	9,3
Aandeel inhuurkosten in totale loonsom	17,5%	21,6%	20,2%	20,6%	20,0%	20,2%

De referentiegroep zijn gemeenten met 150.000-250.000 inwoners. De openbare realisatiecijfers over 2020 zijn hiervoor gebruikt. Voor de overheadkosten is dit IV3 informatie van CBS Statline. Voor de personele bezetting en inhuur is gebruik gemaakt van de personeelsmonitor 2019 van het A&O fonds. De Almeerse cijfers over 2020 kunnen hiermee worden vergeleken.

Op hoofdlijnen kunnen we de volgende conclusies trekken

Het aandeel van de overhead in de totale kosten dalen in Almere tussen 2017 en 2019. Daarna stabiliseren de kosten. In 2021 ligt het percentage 0,6% lager dan in 2020. Dit komt vooral door hoge incidentele kosten in 2022, waardoor het aandeel van de overhead kosten afeneemt.
We hebben relatief veel personeel per inwoner. Dit lijkt te komen doordat wij veel taken zelf uitvoeren. Voorbeelden zijn het grondbedrijf en de afvalinzameling. Maar we hebben ook een FVA programma en organiseren een Floriade, waar andere gemeenten dit niet hebben.
Het aandeel van de inhuurkosten ligt rond het gemiddelde.

Overige onderdelen

Stelpost onvoorzien
De stelpost onvoorzien is niet aangesproken. Het geld valt vrij in het jaarresultaat.
Vennootschapsbelasting

Tot en met 2023 verwachten we nog geen VPB te hoeven betalen. De kunnen fiscale winsten nog compenseren met fiscale verliezen in vorige jaren. Er is daardoor geen VPB-last in 2021. In de begroting hielden we nog rekening met een VPB-last van € 0,3 miljoen. Er is daardoor een voordeel ten opzichte van de begroting van € 0,3 miljoen.