Hart van de Stad | Programmarekening 2021

Om Almere op de lange termijn een rol als onderscheidende kern binnen de grootstedelijke regio Amsterdam te laten vervullen, krijgt het hart van de stad de komende jaren een forse verstedelijkingsimpuls. Ook in de economische structuurversterking van Almere speelt het centrum een voorname rol. Er wordt toegewerkt naar een voorzieningenniveau en functiemix die horen bij een stad van 200.000 tot 300.000 inwoners. Het gebied wordt zichtbaar en voelbaar als hart van de stad, zal een sterkere regionale betekenis krijgen en wordt dé ontmoetingsplek voor zowel bewoners als bezoekers.

Projecten

bedragen x € 1.000
	begroting	realisatie	resultaat
Programmasturing lijn 1	514	400	114
Station (en omgeving)	16.863	11.787	5.076
Almere Centrum	3.038	1.845	1.193
Rondje weerwater	6.140	5.428	712
Floriade projecten	2.992	2.130	862
	29.547	21.590	7.957

Toelichting verschillen groter dan € 100.000

Programmasturing lijn 1

De onderschrijding wordt veroorzaakt, doordat er minder budget nodig was voor o.a. ontwikkeling handelingsperspectief. Het budget wordt toegevoegd aan de vervolgfase en uitwerking.

Station en stationsomgeving

De onderschrijding wordt vooral verklaard door het moment van start bouw en vertraging in de uitvoering. Deze vertraging kent meerderde oorzaken. Uiteraard zijn hier ook de coronaeffecten zichtbaar. Daarnaast is gebleken dat het Definitief Ontwerp enkele forse fouten bevatte, zijn er substantiële ontwerpwijzigingen benodigd geweest ten aanzien van de vloer van de oostelijke stalling en de gevelpartijen van deze stalling. Oplevering en besteding van de middelen voor het station en stationsomgeving wordt medio 2022 verwacht in plaats van eind 2021. In een raadsbrief is hier begin januari 2022 uitgebreid aan de raad over gerapporteerd.

Almere Centrum

De onderschrijding wordt veroorzaakt door o.a. latere herinrichting van de stadhuispromenade. Uitvoering is gestart in 2021, oplevering en besteding middelen wordt verwacht in maart 2022. Een groot gedeelte van deze middelen wordt dan ingezet. Tevens zijn de middelen bestemd voor het toevoegen van kunst op het station nog niet volledig uitgegeven. Deze uitgaven lopen gelijk met de fasering van bouwwerkzaamheden van het station en stationsomgeving.

Rondje Weerwater

In 2021 is veel werk verzet aan het stadsstrand, de track, verbeteren van de Limburgbrug, groenvoorziening van het Maastrichtkwartier en de laatste werkzaamheden voor de Esplanade. Door coronaeffecten zijn geplande werkzaamheden verschoven in de tijd. De effecten in de besteding van de middelen gaan hiermee gepaard. Deze worden in 2022 verwacht.

Floriade

Medio 2021 is er overeenstemming bereikt met de provincie over een groot deel van de inzet van de provinciale middelen ten behoeve van de Floriade Programmering. Mede doordat hierdoor een groot deel van het jaar reeds was verstreken konden nog niet alle voorgenomen projecten en activiteiten dit jaar worden uitgevoerd. Betreffende projecten worden in 2022 alsnog uitgevoerd en de verwachting is dan ook dat betreffende middelen in 2022 (in aanloop naar en tijdens het evenement Floriade) alsnog aangewend zullen worden.

Proceskosten programmalijn

Station en omgeving

Almere Centrum is het grootste intercitystation aan de Flevolijn en heeft daarmee een belangrijke functie in het openbaarvervoernetwerk van de regio. De verblijfswaarde, ontmoetingswaarde en daarmee ook de economische waarde van het stationsgebied blijven echter achter bij de groei in reizigersaantallen en de ontwikkeling van de stad. Met het oog op de ontwikkelingen in Almere Centrum en de Floriade in 2022 wil de gemeente, in samenwerking met partners, het station en het omliggende gebied transformeren tot visitekaartje van de stad. Verschillende partijen zoals NS, ProRail en diverse vastgoedeigenaren ontwikkelen samen met de gemeente Almere en de provincie Flevoland plannen voor de korte en lange termijn.

Station

De gemeente Almere, provincie Flevoland, ProRail en NS hebben de handen ineengeslagen om een
stationscomplex te realiseren waar reizigers zich prettig en veilig voelen, hun fiets makkelijk en veilig kunnen parkeren, dat de barrière opheft tussen de noord- en zuidzijde van het centrum en een moderne uitstraling heeft met voorzieningen. Kortom, een stationscomplex en openbare ruimte die bij Almere Centrum horen.

Er is in 2021 in het stationsgebied van Almere intensief gewerkt aan een aantal projecten:

De verbetering van het station Almere Centrum: een nieuwe en grotere hal, twee moderne fietsenstallingen, heringerichte perrons, verfraaiing van het busstation en renovatie van de perronkap, inclusief het aanbrengen van zonnecellen en zonnepanelen;
De herinrichting van Stationsplein en Mandelaplein;
Verbeteringen aan het Spoorbaanpad door de stad, waarvan een gedeelte parallel aan het station loopt en fysiek met het station verbonden is;
De beide Station Offices naast het station worden getransformeerd tot moderne woningcomplexen (door Ontwikkelaar Kroonenberg Groep).

Het stationsproject heeft in 2021 vertraging opgelopen. De belangrijkste factoren die van invloed zijn geweest op het verloop van de uitvoering zijn in het algemeen:

Een korte periode van planvorming tot en met uitvoering: planvorming, voorbereiding en uitvoering van het stationsproject hebben vanaf het begin (2018) onder tijdsdruk gestaan. Een periode van vier jaar (2018-2022) is voor een project van deze omvang zeer ambitieus, zeker in combinatie met aanpalende projecten;
Het werken met diverse projecten in een klein stedelijk centrumgebied vergt het uiterste van alle opdrachtgevers en opdrachtnemers. Een tegenvaller in het ene project veroorzaakt onmiddellijk een effect in het naastgelegen project, bijvoorbeeld in vertraging op de uitvoering, personele capaciteitsproblemen, hinder van bouw- en verkeersstromen en andere afhankelijkheden. Het stationsgebied moet ondertussen ook functioneren, te denken valt aan het uitvoeren van de dienstregeling van het busverkeer, bereikbaarheid van winkeliers en openhouden van routes;
De projecten, met name het stationsproject, startten ongeveer gelijktijdig met de uitbraak van de coronapandemie. Naast personele uitval en problemen met leveringen van bouwmaterialen, hebben de maatregelen die de overheid en opdrachtgevers als ProRail moesten treffen stevige impact gehad;
Er bleken in het Definitief Ontwerp van het station een aantal – deels voorziene, maar ook onvoorziene – onnauwkeurigheden en ontwerpfouten te zitten, die herontwerpen vereisten. De grootste tegenvallers traden op bij de oostelijke fietsenstalling, waar de gevels en vloer niet bleken te voldoen aan de eisen. Onlangs bleken lekkages aan het Spoorbaanpad aanzienlijk gecompliceerder dan vooraf geanalyseerd, waardoor de effecten op de onderliggende stationsruimten groot waren;
Door dit samenspel van factoren is er vertraging opgelopen en heeft de stationsaannemer herhaaldelijk zijn planning moeten bijstellen. De aannemer heeft gedurende het gehele uitvoeringstraject veel moeite gehad om een robuuste planning op te stellen en in control te komen.

Genomen maatregelen
Om de vertragingen op de scopeonderdelen zo veel mogelijk te beperken hebben opdrachtgevers en opdrachtnemers een aantal maatregelen getroffen:

Er vindt frequent afstemmingsoverleg plaats op de diverse planningen en er worden gezamenlijk bijsturingsmaatregelen getroffen. Aannemers werken goed en flexibel samen op de werkvloer. Opdrachtgevers sturen tijdig bij, dan wel nemen besluiten over raakvlakproblemen;
Tweemaal per week vinden veiligheidsinspecties plaats om te borgen dat publiek en grote stakeholders als Keolis zo min mogelijk overlast ondervinden. Veiligheid moet te allen tijde gewaarborgd blijven;
Er wordt frequent gecommuniceerd naar ondernemers, omwonenden en andere stakeholders;
Waar mogelijk wordt extra personeel aangetrokken, worden langere werktijden gehanteerd, en meer werkdagen en doorwerken tijdens de bouwvak en kerstvakantie.

Naast de bovengenoemde aanpassingen aan het stationscomplex wordt ook gewerkt aan toevoeging van kunst aan het station. Door de vertragingen zullen deze kunstuitingen naar achteren schuiven.

Stationsomgeving

Het stationsgebied in Almere Centrum wordt een aantrekkelijke entree van de stad. Een waar visitekaartje voor onze stad. Op verschillende momenten hebben Almeerders en belanghebbenden gereageerd op de plannen voor de stationsomgeving. De werkzaamheden aan het Stationsplein en Mandelaplein zijn in 2021 gestart. Mede als gevolg van de bovengeschetste ontwikkelingen hebben deze werkzaamheden ook vertraging opgelopen (kabels en leidingen, rioleringswerkzaamheden, doorwerken van vertragingen in naastgelegen projecten).

Rondje Weerwater

Met het Rondje Weerwater worden de noordoever (Almere Centrum) en de zuidoever van het Weerwater met elkaar verbonden.

Track Rondje Weerwater

Het jaar 2021 heeft voornamelijk in het teken gestaan van de uitvoering en het afmaken van de verschillende deelprojecten die tezamen het kleine Rondje Weerwater vormen. Toegespitst op het op tijd, uiterlijk in de winter van 2021/2022, gerealiseerd krijgen van de Track Lumièrepark, Track Stedenwijk, Track Zuidoever (ondergrond en ruwbouw), Weerwaterbrug, Limburgbrug, Esplanade, Horeca faciliteit, Stadsstrand, Steigers veerverbinding en de eerste drie ankerpunten (sport parkeercirkels Atlantisstrand, pleisterplek Fantasiehaven, inpassing horeca faciliteit).

Esplanade

Aan de Esplanade zijn in 2021 drie grote werken gestart: de bouw van het horecapaviljoen, de aanleg van het stadsstrand en de aanleg van de steigers ten behoeve van de veerverbinding over het Weerwater. Deze drie werken tezamen vormen het sluitstuk van het werk aan de Esplanade. Er zijn tegenslagen geweest en het is niet gelukt de werkzaamheden gereed te hebben voor het einde van het jaar 2021, maar het werk vordert goed en zal begin 2022 zijn afgerond.

Weerwaterbrug

De Weerwaterbrug is opgeleverd en is in gebruik genomen. Nog niet als doorgaande route, dat gebeurt pas na de Floriade, maar wel als landmark waarop gewandeld kan worden. Ook is de aansluiting gemaakt van de Weerwaterbrug op de track Lumièrepark en iets verderop met het Fongerspad. De aansluiting op het Fongerspad is uitgevoerd in combinatie met groot onderhoud. Het Fongerspad is verbreed en van rood asfalt voorzien waardoor deze fietsroute een logische bestemming is geworden voor snelfietsverkeer. Hierdoor zal mogelijke overlast van snelfietsverkeer op de track worden vermeden.

Almere Centrum

Met het sleutelproject ‘Almere Centrum’ wordt ingezet op de doorontwikkeling van winkelcentrum naar kloppend hart van de stad en regio ter bevordering van de economische groei. De nadruk ligt op het versterken van de functiemix, de regionale positionering, de routing en het ontwikkelen van de Groene Loper, vanaf de noordzijde van het station, via het Weerwater, tot aan de Floriadewijk.

Herinrichting Stadhuispromenade

De werkzaamheden zijn in 2021 gestart. Het park wordt in maart 2022 opgeleverd. Het was een ingewikkeld proces. Ook in dit deel van het centrum was de ondergrondse infrastructuur anders dan op tekening en na verschillende vooronderzoeken. Tijdens het project moesten er een aantal zaken worden opgelost. Tevens is het werk gecombineerd met vervanging van het rioleringssysteem. Dit heeft voor vertraging van het project gezorgd.

Groene Loper

De structuurversterking van het centrum richt zich op het verbeteren van de belevingswaarde van het centrum en het versterken van de route door het centrum. Dit vereist een aanpak over de lengte van 800 meter: van station tot aan het Weerwater via een Groene Loper. Vanuit de visie Zeegroen worden er diverse kunstwerken in de openbare ruimte gerealiseerd. In 2021 is het kunstwerk ‘de golvende bank’ geplaatst in het park op de Stadhuispromenade. De opening vindt plaats in maart 2022. Tevens is in 2021 verder gegaan met het technisch ontwerp voor de kunstwerken nabij en in het station.

Communicatie, marketing, en organisatie Almere Centrum

Door de maatregelen in verband met de coronapandemie konden de meeste geplande evenementen niet doorgaan. In plaats van uitvoering van de evenementenkalender ter bevordering van de doelstelling ‘Toevoeging van sterke publiekstrekkende winkels, evenementen en het versterken van de verblijfs- en belevingswaarde’ is er ingezet op crowdcontrol en signing, zodat de bezoeker van de binnenstad op basis van de 1,5 meter economie toch de binnenstad kon blijven bezoeken.

Floriade

In het vastgestelde Masterplan Floriade is rekening gehouden met een door provinciale staten goedgekeurde provinciale bijdrage van € 10 miljoen. De uitkering van deze middelen loopt via het Fonds Verstedelijking Almere.

Circulaire bruggen

Eind oktober zijn de twee bruggen (Beverbrug en Kleine Rondje Weerwaterbrug) opgeleverd. Omdat er sprake is van twee unieke bruggen en omdat de betekenis voor de enorme vervangingsopgave in Nederland zeer groot kan zijn, is veel aandacht in de pers en de vakwereld gegenereerd.

Floriade Dialogues

Met de Floriade Dialogues wordt een internationaal platform en netwerk gecreëerd, waarbij professionals op het gebied van wetenschap, bedrijfsleven en overheid samen komen om het centrale thema van de Expo te bespreken: ‘Growing Green Cities’. Het doel van deze dialogues is het stimuleren van positieve effecten op duurzame groene stedelijke ontwikkeling, adequate en veilige voedselproductie en een evenwichtig gebruik van de natuur binnen de grenzen van natuurlijke hulpbronnen. De Floriade Dialogues worden georganiseerd door de Flevocampus (zie hierna).

Floriade Programmering

In 2021 is in nauwe samenwerking tussen Provincie, Floriade BV en gemeente Almere gesproken over de concrete invulling en nadere uitwerking van het laatste deel van de provinciale bijdrage. Dit heeft erin geresulteerd dat medio 2021 overeenstemming is gekomen over de besteding van € 3,6 miljoen. Dit bedrag is verdeeld over de volgende onderdelen:

Flevoland in de regio (€ 750.000)
Cultuur (€ 1.000.000)
Congressen (€200.000)
Attracties (€ 500.000)
Duurzaamheid (€ 700.000)
Invulling Foodforum / Filmpjesbibliotheek (€ 450.000)

In de tweede helft van 2021 zijn een aantal van bovengenoemde thema’s opgepakt. Zo is de Provincie bezig met een B2B programmering (met Horizon Flevoland) en een programma Floriade in de Regio (met Visit Flevoland). Op het gebied van cultuur draagt de provincie bij aan een breed spectrum van de culturele programmering en worden de eerste uitgaven gedaan voor het realiseren van een bostheater met kindervoorstelling en de openingsshow. Onder de noemer van attracties worden de eerste kosten gemaakt voor Agroforestry op Utopia en om ‘instagrammable’ plekken te creëren op het Floriade terrein.