Het jaar 2021 stond nog steeds in het teken van de coronacrisis, maar uiteindelijk heeft dit geen merkbare invloed gehad op de marktvraag naar kavels voor met name woningbouw en bedrijfshuisvesting. In het stikstof-dossier waren geen nieuwe ontwikkelingen die gevolgen hadden voor de gebiedsontwikkelingen. Wat wel een merkbare invloed heeft gehad op de voortgang van de projecten in 2021 is de schaarste aan arbeidskrachten in de hele ontwikkelingsketen. Daardoor is de levering van bouwrijpe gronden voor met name woningbouw achtergebleven bij de verwachting. Een toenemend probleem is de schaarste aan grondstoffen en de stijgende energieprijzen, waardoor onze investeringen duurder uitvallen.
Ondanks deze uitdagende omgeving heeft het grondbedrijf een goed productiejaar achter de rug. In 2021 werden kavels voor 1.600 woningen en circa 6 hectare bedrijventerrein verkocht, alsmede een bescheiden omvang bouwkavels voor overige bestemmingen. Het financieel resultaat van het grondbedrijf over het jaar 2021 bedraagt € 17,0 miljoen. Dit is de som van diverse componenten: de winstneming van het gedurende 2021 gerealiseerde resultaat bij grondexploitaties, de afsluiting van enkele grondexploitaties, en de vrijval van een aantal reserveringen binnen het grondbedrijf.
In de grondexploitaties wordt rekening gehouden met specifieke risico’s die voor ieder plan anders zijn. Daarnaast beschikt het grondbedrijf over een algemene reserve voor marktrisico’s. Op dit moment is de markt voor met name woningbouw en bedrijfshuisvesting erg goed. Dat vertaalt zich in een hoge marktvraag en stijgende grondprijzen voor met name woningbouw. De bouwkosten stijgen wel hard, maar in het afgelopen jaar liepen de verkoopprijzen van woningen nog meer op. In de residuele berekening zijn de grondprijzen voor marktwoningen daarom nu veel hoger. Op papier laten de grondexploitaties dan ook een aanzienlijk hoger potentieel resultaat zien dan een jaar geleden.
Dat rooskleurige beeld kan echter ook weer snel omslaan. Door de oorlog in Oekraïne is sprake van grote geopolitieke onzekerheid, wat zich onder andere vertaalt in zeer hoge energieprijzen met als gevolg een hoog inflatiepeil. Tegelijkertijd zien we dat de rente behoorlijk oploopt. Het gevolg zou kunnen zijn dat de bouwkosten blijven stijgen, terwijl de verkoopprijzen van woningen niet verder stijgen of zelfs gaan dalen. Dan zouden de residuele grondprijzen heel snel kunnen gaan zakken, zelfs als de economie goed blijft draaien.
Of en op welk moment een economische crisis optreedt, en wat vervolgens de effecten op de vastgoedmarkten en daarmee op de resultaten van het grondbedrijf zullen zijn, is altijd lastig te voorspellen. Daarom wordt door middel van scenario’s inzichtelijk gemaakt wat het mogelijke financiële effect van een economische crisis is, en in welke mate die effecten binnen het weerstandsvermogen van het grondbedrijf kunnen worden opgevangen.