De gemeente had eind 2021 € 404 miljoen aan reserves. Dat is inclusief het resultaat van 2021. Onze reserves nemen de komende jaren af. Dat komt doordat we gespaard geld de komende jaren gaan uitgeven, bijvoorbeeld voor het Fonds Verstedelijking Almere. Vanaf 2024 nemen onze reserves weer toe. Dat komt omdat we incidenteel geld van het Rijk krijgen. We hebben dit inzichtelijk gemaakt in de eerste kwartaalrapportage van 2022. Dit geld hebben we nu opgeteld bij de buffer. In de praktijk zal dit geld natuurlijk de komende jaren worden uitgegeven. Hoe dat precies gaat is afhankelijk van de wensen van u als raad.
In de grafiek hieronder is de opbouw van onze reserves per einde van ieder jaar opgenomen.

Reserves kunnen worden ingedeeld in ‘bestemde reserves’, ‘risico reserves’ en de ‘buffer’. Het resultaat van 2021 is opgenomen in het groen. De buffer en de risicoreserves vormen samen onze algemene reserves. De risicoreserves zijn bedoeld om de verwachte verliezen af te dekken. Als de omvang van de risicoreserves kleiner is dan de verwachte verliezen, hebben we mogelijk niet genoeg geld om verliezen in de toekomst op te vangen. De buffer is er om onverwachte verliezen op te vangen.

De buffer voor het resultaat is gegroeid naar € 86 miljoen. Als we rekening houden met het resultaat van € -29 miljoen blijft er € 57 miljoen over in de buffer. Dit komt voornamelijk door de winst van het grondbedrijf over 2021 van € 17 miljoen en de aanpassing van de Floriade businesscase. De risicoreserves blijven redelijk stabiel. Onze bestemmingsreserves nemen af doordat we beleid betalen uit deze reserves. In de laatste jaren is een stijging zichtbaar, omdat dan de investeringen uit bijvoorbeeld het Fond Verstedelijking Almere afnemen en de stortingen in de reserve investeringen openbare ruimte toenemen. Dit houdt in dat projecten worden afgerond, waar we het jaar erna op gaan afschrijven. Deze kosten dekken we uit deze reserve.

Eind 2021 heeft het grootste deel van de reserves een bestemming. Dit gaat om € 347 miljoen. Deze reserves kunnen we niet zomaar gebruiken. Er zitten namelijk voorwaarden aan. Zo hebben we € 120 miljoen gereserveerd voor afschrijvingskosten van investeringen uit het verleden. Daarnaast zit er bijvoorbeeld € 67 miljoen in de reserve van het Fonds Verstedelijking Almere en € 12,6 miljoen in de reserve sociaal domein. Hierover hebben wij afspraken gemaakt met andere partijen, dit mogen we dus alleen voor deze doelen gebruiken.

Het totale geldgevolg (maximale risico na het nemen van beheersmaatregelen) van alle geïnventariseerde risico’s is ingeschat op € 612 miljoen. Deze risico's kunnen we in drie categorieën indelen:

• € 130 miljoen aan risico's binnen de begroting en die een mogelijk beslag leggen op de algemene middelen. Deze risico's voorzien wij in de saldireserve.
• € 55 miljoen aan risico's bij de negatieve grondexploitaties. Deze risico's leiden tot extra verlies in het grondbedrijf. Deze risico's voorzien wij in de reserve weerstandsvermogen van het grondbedrijf.
• € 427 miljoen aan risico's bij de positieve grondexploitaties. Bij het voordoen van deze risico's wordt er minder winst afgedragen. Omdat we de winst niet vooruit begroten leidt dit niet tot nadelen in de begroting. Hiervoor is dus geen reserve nodig.

In onderstaande grafiek hebben we de bedragen inzichtelijk gemaakt. De risico’s die leiden tot verliezen zijn de risico’s binnen de begroting (€ 130 miljoen) en de risico’s van de negatieve grondexploitaties (€ 55 miljoen). Hier tegenover staan reserves van € 150 miljoen. Deze wordt in de volgende grafiek uitgesplitst. De risico’s die leiden tot minder winst is de risico’s van de positieve grondexploitaties (€ 427 miljoen).  De reserves en de risico’s worden verder toegelicht in het MPGA 2022.

Omdat nooit alle risico’s zich gelijktijdig voordoen, wordt ook een inschatting gemaakt van de kans dat een risico optreedt. Het geldgevolg en de kans worden met elkaar vermenigvuldigd. Dit leidt tot het risicobedrag. In onderstaande grafiek staat wat we reserveren voor de risico’s. Te zien is we per 1 januari 2022 een buffer van € 57 miljoen hebben voor onbekende risico’s, nadat het verlies van 2021 is verrekend met de buffer. Daarnaast reserveren we € 66 miljoen voor risico’s binnen het grondbedrijf. In de saldireserve reserveren we € 27 miljoen voor verwachte risico’s.

In het vervolg van deze paragraaf lichten we de risico's op de algemene dienst en het grondbedrijf op hoofdlijnen toe. De risico’s van het grondbedrijf zijn toegelicht in het MPGA. De toelichting op de risico’s van de algemene dienst staan in de eerste kwartaalrapportage 2022 per programma.

We hebben nog geen regels of vaste afspraken hoe we omgaan met structurele risico’s. Op dit moment moeten we bezuinigen als er zich een structureel risico voordoet, tenzij we er extra geld voor krijgen uit het gemeentefonds.
Eerder in deze paragraaf hebben we opgeschreven dat we een voorstel hebben opgenomen voor een structurele buffer bij de raadsbrief van 8 maart 2022. Omdat we hier eerst nog over willen discussiëren en nadenken hanteren we nog geen nieuwe systematiek voor de structurele buffer. We nemen nu onze belangrijkste structurele risico’s incidenteel op. Het gaat om de volgende risico’s:

• Volumegroei bij de jeugdhulp en het doorvoeren van de gemeentelijke bezuinigingen en Rijksbezuinigingen
• Extra kosten van de de Omgevingswet en de wet Kwaliteitsborging, boven op wat al in de begroting is verwerkt.
• Een vertrouwelijk risico die structureel is, is opgenomen in de raadsbrief vertrouwelijke risico’s.