Interbestuurlijk toezicht (IBT)

Almere valt voor het komende jaar onder repressief toezicht. Dit betekent dat onze  begroting en de begrotingswijzigingen geen goedkeuring van het college van Gedeputeerde Staten nodig hebben.
De provincie constateert onder andere dat de meerjarenbegroting vanaf 2022 structureel in evenwicht is maar dat er ook sprake is van onzekerheden op het geid van sociaal domein en beheer en onderhoud.
Het financieel toezicht van de provincie op onze financiën richt zich op drie onderdelen: onze: begrotings-, schuld- en weerstandspositie. Hiervoor maken ze gebruik van de jaarrekening 2020 en de Programmabegroting 2022. Voor onze begrotingspositie geeft de provincie aan dat wij niet alle structurele ruimte inzetten en dat de winsten van het grondbedrijf de algemene reserve op peil houden. Wel dringt de provincie erop aan om het inzicht in de meerjarenraming te verbeteren. Verder ziet de provincie dat onze schuldpositie in 2020 gunstig is en zich verder verbetert, mede als gevolg van de verkoop van gronden. Ons weerstandsratio is volgens de provincie ruim voldoende. Deze bedraagt eind 2022 1,5.

De provincie houdt toezicht op hoeveel vergunninghouders gemeenten huisvest. Op basis van de omvang van de gemeente wordt bepaald hoeveel vergunninghouders een gemeente moet huisvesten. Deze taakstelling is twee keer per jaar. Dit betekent dat de provincie ons twee keer per jaar informeert over het aantal te huisvesten en het aantal gehuisveste vergunninghouder.
De taakstelling van de gemeente in Almere bedroeg in 2021 in totaal 295 personen die wij moeten huisvesten. Daarnaast hadden wij een achterstand uit de tweede helft van 2020 van nog twintig te huisvesten vergunninghouders. Ook gedurende het jaar hadden wij te maken met een achterstand. Deze achterstand bedroeg op 1 juli 2021 114 personen, maar liep terug naar 82 personen op 1 januari 2022. De provincie constateert dit ook en ziet dat wij ons actief inzetten op dit dossier.  Wij sluiten 2022 af met een achterstand van 82 nog te huisvesten vergunninghouders. Ondanks deze achterstand worden wij wederom beoordeeld als redelijk adequaat. Dit betekent dat het actieve toezicht van toepassing blijft.

De afgelopen twee jaar heeft de gemeente Almere aangetoond dat zij het verbeteren van informatie- en archiefbeheer serieus neemt. In 2020 is gestart met het Verbeterprogramma Informatiebeheer en Archivering (VIA). Het eerste jaar stond in het licht van het opstellen van instrumenten om deze verbetering te kunnen realiseren. Gedurende het tweede jaar zou de omslag van theorie naar praktijk moeten plaatsvinden. In 2021 is dan ook een aanzet gemaakt om de implementatie van alle nieuwe en geactualiseerde kaders en richtlijnen te starten. Uit de archiefinspectie over 2021 blijkt dat er veel activiteiten zijn opgestart en dat er ook actief samenwerking met de organisatie wordt gezocht om dit te kunnen bewerkstelligen. 

Naast deze positieve constateringen kan er echter ook worden opgemerkt dat de planning van VIA op onderdelen achterloopt en dat er vertraging bij de implementatie van de opgestelde producten is waar te nemen. Daarnaast is er nog geen duidelijkheid over de beheerorganisatie en staat er druk op de beschikbare menskracht binnen zowel de staf als in de lijn. We hebben de zorg dat het urgentiebesef, dat er nu is, zal verslappen wanneer het interbestuurlijk toezicht terugkeert naar genormaliseerd toezicht. Aangezien de gemeente de gewenste resultaten nog niet heeft bereikt, is de mogelijke verslapping van deze aandacht een risico. Om de aandacht goed vast te houden is het nodig dat de activiteiten die zijn gestart binnen het programma VIA op de juiste plaats in de organisatie worden belegd. Hierbij is een duidelijke overdracht van belang waarin wordt beschreven welke activiteiten er vanuit VIA hebben plaatsgevonden en wat er nog moet gebeuren. Dit is nu nog niet goed vastgelegd. Bovendien zal er in de lijn ook ruimte en capaciteit moeten worden vrijgemaakt. Niet alleen bij de beheerorganisatie, maar ook bij de afdelingen. De activiteiten vragen immers om voldoende inzet om tot de gewenste resultaten te kunnen komen. 

In de managementreactie laat de gemeente zien dat zij deze punten herkent. Door het formuleren van specifieke bestuurlijke opdrachten, waaronder het in 2022 opstellen van een logisch overzicht van maatregelen, aanbevelingen en KPI’s, zorgt de gemeente ervoor dat de benodigde activiteiten zichtbaar blijven en kunnen worden opgepakt. Hiermee blijft de aandacht aanwezig voor het verbeteren van het informatie- en archiefbeheer en zal de aandacht die in programma VIA is opgestart niet verslappen. Daarnaast zal de gemeente zorgen voor voldoende capaciteit en ondersteuning en blijft zij deze monitoren

De gemeente is verantwoordelijk voor het toezicht en handhaving van diverse regels in de fysieke leefomgeving. Het gaat daarbij om werkzaamheden op het gebied van bouwen, slopen, brandveiligheid, bestemmingsplannen en milieu. Het laatste oordeel van de provincie op dit terrein gaat over het jaar 2020.  De provincie toetst hiervoor ons VTH-beleid, -uitvoeringsprogramma en - jaarverslag. Op basis hiervan beoordeeld de provincie ons op dit domein als adequaat.

De provincie geeft aan dat zij dit als een goede verbetering zien. In 2019 werden wij nog beoordeeld als redelijk adequaat. Ze geven aan dat wij een stap gemaakt hebben in het inzichtelijk maken van de beschikbare en benodigde financiële en personele middelen. Ook geven we beter inzicht in de monitoring, is het jaarverslag 2019 tijdig vastgesteld. Ook constateren ze dat alle basistaken inmiddels ondergebracht bij de Omgevingsdienst Flevoland en Gooi en Vechtstreek (OFGV).

De laatste beoordeling op het gebied van Ruimtelijke Ordening  gaat over het jaar 2018. De gemeente Almere is door de provincie als adequaat beoordeeld. Dit houdt in dat wij als gemeente beschikken over geactualiseerde bestemmingsplannen en structuurvisies. Bij de vorige beoordeling over 2017 werden we nog beoordeeld als redelijk adequaat.
Omdat de bestemmingsplannen en structuurvisies als adequaat zijn beoordeeld en vaak langere tijd gelden, is er sinds 2019 geen actief toezicht gehouden door de provincie. Dat wordt dit jaar wel weer opgepakt door de provincie.