In dit hoofdstuk laten we zien wat de bezittingen van de gemeente zijn.
We noemen dat de 'activa'. Verder laten we zien hoe de gemeente deze bezittingen heeft betaald. Dit noemen we de 'passiva'. De gemeente kan zijn bezittingen op 2 manieren betalen:
- met eigen geld, dat noemen we 'eigen vermogen';
- met geleend geld, dat noemen we 'vreemd vermogen'.
In dit hoofdstuk kunt u dus ook zien hoe hoog het spaargeld is en hoeveel geld de gemeente heeft om tegenvallers op te vangen. Verderop in deze jaarrekening gaan we hier nog dieper op in. Dat doen we in de risicoparagraaf .
Hieronder ziet u de balans. Op de balans staan dus de activa en de passiva per 31 december 2021 en per 31 december 2020.
Balans
31-12-2020 | 31-12-2021 | 31-12-2020 | 31-12-2021 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
bezittingen met een lange looptijd (vaste activa) | Spaargeld en leningen langer dan 1 jaar | |||||
immateriële vaste activa | 6 | 6 | eigen vermogen | 339 | 316 | |
materiële vaste activa | 798 | 832 | eigen vermogen grondexpl. | 110 | 88 | |
waardecorrectie grond | -116 | -118 | voorzieningen | 71 | 105 | |
financiële vaste activa | 42 | 32 | langlopende leningen | 391 | 360 | |
totaal vaste activa | 731 | 753 | totaal vaste passiva | 911 | 869 | |
bezittingen met een korte looptijd (vlottende activa) | Leningen die korter lopen dan 1 jaar | |||||
grondvoorraden | 292 | 256 | ||||
waarde correctie grond | -60 | -63 | ||||
kortlopende leningen | 83 | 95 | kortlopende leningen | 103 | 143 | |
liquide middelen en ov.activa | 25 | 33 | overlopende passiva | 57 | 62 | |
totaal vlottende activa | 340 | 322 | totaal vlottende passiva | 161 | 205 | |
totaal | 1.071 | 1.074 | totaal | 1.071 | 1.074 | |
verstrekte borgstellingen en garantstellingen | 1.195 | 1.467 | ||||
Vaste activa
Immateriële vaste activa
Dit zijn bijvoorbeeld personeelskosten die we maken om een grondexploitatie voor te bereiden. U kunt hierbij denken aan het maken van een plan voor de campusontwikkeling voor de verkoop van blok 5.2. Als we het plan gaan uitvoeren, moeten deze kosten betaald worden door de kopers van de grond. Als het plan niet wordt uitgevoerd, moeten we de kosten alsnog uit de algemene middelen betalen.
Materiële vaste activa
Hier staan alle tastbare eigendommen van de gemeente, die de gemeente gebruikt voor haar activiteiten. U kunt hierbij denken aan gebouwen, auto's, wegen en bomen. Of grond die de gemeente (nog) niet wil verkopen. De waarde van deze bezittingen is toegenomen in 2021. Bijvoorbeeld omdat de gemeente nieuwe scholen heeft gebouwd.
Financiële vaste activa
De gemeente heeft aandelen in zijn bezit. Verder geeft de gemeente ook langlopende leningen aan bedrijven of burgers.
Vlottende activa
Dit zijn de bezittingen van de gemeente met een korte looptijd zijn. Dat kunnen vorderingen zijn, omdat de gemeente nog geld tegoed heeft. Maar hier ook het banksaldo van de gemeente valt hieronder. En de grondvoorraad die de gemeente weer wil verkopen. Dit is de te verkopen grond voor woningen, bedrijven, kantoren en voorzieningen. De grondvoorraad daalt, doordat we steeds verder komen met het afbouwen van Almere Poort en Nobelhorst. In de paragraaf grondbeleid vertellen we u meer over de grondverkopen.
Passiva: eigen vermogen
Het eigen vermogen is het 'spaargeld' van de gemeente. Dit valt in 3 onderdelen uiteen:
- buffer, voor onbekende risico's;
- risicoreserves, voor bekende risico's;
- bestemde reserves.
In 2021 is er ook nog:
- de winst op grondverkopen;
- resultaat uit de jaarrekening 2021.
Per 31 december 2021 zit er € 404 miljoen in onze reserves. Het grootste deel hiervan is gereserveerd voor risico's of specifieke bestemmingen. De buffer toont de 'vrije ruimte' binnen het eigen vermogen, en dient als dekking voor onverwachte risico's.
De jaarrekening laat zien dat er eind 2021 in totaal € 69 miljoen in de buffer zit. Hier komt het resultaat over 2021 en de winstafdracht van het grondbedrijf nog bij. In de eerste kwartaalrapportage 2022 laten we zien hoe we denken dat de buffer zich de komende jaren zal ontwikkelen.
Overige passiva
Vreemd vermogen
De geldleningen en andere schulden van de gemeente noemen we ook wel het 'vreemd vermogen'. Voor een gemeente is het belangrijk dat de schulden kunnen worden afbetaald. In de grafiek hieronder laten we zien hoe onze schulden zich de afgelopen tijd hebben ontwikkeld.
schulden
bedragen x € 1 miljoen
We zien dat onze schulden in de crisisjaren flink zijn gestegen. Maar vanaf 2017 dalen onze schulden weer. Dit komt door twee oorzaken. In de eerste plaats is de grondverkoop weer goed op gang gekomen. Met de opbrengst van de grond kunnen we leningen aflossen. Verder krijgen we veel geld van het rijk voor het Fonds Verstedelijking Almere. Dit geld kunnen we niet zo snel weer besteden. Daardoor kunnen we dit geld tijdelijk gebruiken om leningen af te lossen.
Verstrekte borgstellingen en garantstellingen
De gemeente geeft garanties aan banken voor geldleningen van woningbouwverenigingen. Als een woningbouwvereniging zijn schulden niet kan aflossen, kan de bank (uiteindelijk) de gemeente aanspreken. We noemen dat 'borgstellingen en garantstellingen'. De gemeente is 'tertiaire achtervang'. Dat wil zeggen dat de bank eerst aanklopt bij het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Maar als het waarborgfonds ook niet kan betalen, dan komt de bank bij de gemeente.
De gemeente heeft ook garanties gegeven voor de leningen van de afvalverwerker HVC. De gemeente staat garant naar rato van het aandelenbelang.
Tenslotte hebben we ook nog garanties afgegeven voor leningen van onderwijs-, sport- en cultuurinstellingen. Soms delen we het risico met een waarborgfonds en soms staat de gemeente alleen garant.
Een uitgebreid overzicht hiervan is opgenomen in de bijlagen .